In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen legt het Research-team van Colliers verschillende stellingen, meningen en ‘feitjes’ die gerelateerd zijn aan vastgoed onder een eigen vergrootglas, om deze op waarheid te toetsen.
In deze FactCheck bespreken we het plan van de SP, dat het onteigenen van vastgoedeigenaren bij langdurige leegstand ziet als een oplossing voor de woningnood.
Nu de Tweede Kamerverkiezingen dichterbij komen, worden de plannen van de politieke partijen steeds duidelijker. Het oplossen van de problematiek op de woningmarkt krijgt veel aandacht. Zo wil de SP het woningtekort oplossen door langdurig leegstaande gebouwen te transformeren naar woningen. Dit willen zij doen door deze panden te onteigenen, om woonruimte te creëren voor jongeren, starters en mensen met een beperking.
Het is een goed teken dat het oplossen van het woningtekort de aandacht heeft van politieke partijen. Het woningtekort is namelijk opgelopen tot 390.000 woningen. Volgens onderzoeksbureau ABF Research zal het tekort pas vanaf 2028 afnemen. Er is dus werk aan de winkel.
Te weinig nieuwe woningen
Onteigenen van leegstaande gebouwen is echter niet de oplossing, omdat het maar voor een zeer beperkte toename van het aantal woningen zorgt. Eerder heeft Colliers onderzocht hoeveel woningen kunnen worden toegevoegd door leegstaande gebouwen te transformeren tot woningen.
Het transformeren van kantoren heeft de grootste potentie. Uit eerdere berekeningen blijkt dat er 1,5 miljoen vierkante meter kantoorruimte langdurig leegstaat. Rekening houdend met algemene ruimten is het theoretisch mogelijk om hier 25.000 nieuwe woningen te creëren.
Naast kantoren kunnen ook leegstaande winkels worden omgebouwd tot woningen. Winkels zijn vaak klein en bouwtechnisch lastig te transformeren, waardoor de potentie minder groot is. Uit eerder onderzoek blijkt dat er zo’n 10.000 woningen in leegstaande winkels mogelijk zijn.
Tel bij deze cijfers de 60.000 woningen op die volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) langdurig leegstaan, dan kom je uit op 95.000 nieuwe woningen door middel van transformatie. Dit is zeker geen onbelangrijk aantal, maar onteigeningsprocedures duren vaak jaren. Het realiseren van de nieuwe woningen zal daarom niet eenvoudig zijn.
Splitsen
Een andere oplossing om meer woningen te realiseren is het splitsen van bestaande woningen. Volgens KAW architecten kunnen er in tien jaar tijd 600.000 tot 800.000 nieuwe woningen gecreëerd kunnen worden door splitsen, optoppen en het bouwen van woningen in restruimtes in de stad. In Nederland hebben we relatief veel woonruimte tot onze beschikking, waardoor de potentie van splitsen groot is. En dit ging alleen om woningen in bezit van woningcorporaties.
Stec Groep berekende dat met het optoppen 100.000 nieuwe woningen te realiseren zijn. Deze woningen kunnen bovenop bestaande appartementen komen, maar ook bovenop kantoren, scholen of zorggebouwen. Zowel Stec Groep als KAW architecten zien veel potentie in de woningen van woningcorporaties.
Van belang is dat het splitsen en optoppen van woningen en gebouwen eenvoudiger wordt. Doe dit bijvoorbeeld door parkeernormen los te laten of de behandeling van deze voorstellen binnen de gemeente versneld af te handelen. Dit maakt het makkelijker om de bestaande woningvoorraad aan te passen aan de demografische ontwikkelingen. En zo gaat het woningtekort drastisch omlaag.
