Blog: Terug naar kantoor, of teruggekeerd naar kantoor?

0

Deze blog werd geschreven door Wouter van ’t Grunewold, Market Intelligence Analist en Femke Boon, Facility Manager op de Property Management afdeling van Savills in Nederland.

Zoals al vaak beschreven heeft de COVID-19 pandemie een grote invloed gehad op het gebruik van kantoorruimte in Nederland. Zo weidde Het Financieele Dagblad op 16 December 2022 een artikel aan de lage bezettingsgraad van kantoren waardoor sommige werkgevers hebben besloten om kantoorruimte tijdelijk te sluiten of af te stoten.

Ook Savills ziet een substantiële verandering in het gebruik van kantoorruimte ten opzichte van pre-COVID-19. Het kantoor wordt simpelweg niet meer puur gebruikt als werkplek, maar in grotere mate ook als plek voor ontmoeting, sociale interactie en creatieve denkprocessen. Werknemers gaan vooral nog naar kantoor om collega’s en klanten te ontmoeten. Werk dat focus vereist wordt daarentegen grotendeels thuis uitgevoerd. Vooral hoogwaardige, toekomstbestendige, en flexibel in te delen kantoorruimte is hierdoor in trek. Het kantoor(gebouw) fungeert immers steeds meer als uithangbord van een bedrijf, waarbij het zowel klanten als potentiële werknemers aan moet trekken.

Wat in de meest recente opnamecijfers van kantoorruimte duidelijk te zien is, is dat kantoorruimte op goed bereikbare locatie het meest in trek is. Het gaat hierbij om kantoorruimte die voldoet aan duurzaamheidseisen van gebruikers en vaak in de nabijheid van multimodale OV knooppunten ligt. Uit de bezettingsgraad van de kantoren die Savills beheert valt een trendlijn te zien die een terugkeer naar het bovengenoemde type kantoor ondersteunt.

Data over de bezettingsgraad van een representatief multi-tenant kantoorgebouw op de Amsterdamse Zuidas toont aan dat de bezettingsgraad van kantoren gestaag gestegen is van 44,9% in mei 2022 tot 66,5% in maart 2023. Opvallend is dat de bezettingsgraad sinds september 2022 stabiel is gebleven tussen de 60% – 70%.

Figuur 1: Bezettingsgraad in een multi-tenant kantoorgebouw op de Amsterdamse Zuidas. Bron: Savills Data, Intelligence & Strategy, 2023.

Als we kijken naar het aantal bezoekers per dag in de periode januari 2023 – maart 2023, zien we vooral dat het kantoorgebouw op, dinsdag, woensdag, en donderdag het meest bezocht wordt. In dezelfde periode is vrijdag de minst bezochte dag, met een bezoekersaantal dat 11,9% lager ligt dan het bezoekersaantal op de drukste dag (donderdag). Dat de vrijdag het minst populair is, is een trendontwikkeling die we zien in het grootste gedeelte van de beheerportefeuille van Savills. Zo heeft ING onlangs zelfs besloten de hoofdkantoren op de vrijdagen volledig te sluiten.

Figuur 2: Aantal bezoekers per dag in de maanden januari, februari en maart 2023. Bron: Savills Data, Intelligence & Strategy, 2023.

Gelet op de stabiliteit in de bezettingsgraden in de het laatste halfjaar verwacht Savills dat werknemers in redelijke mate teruggekeerd zijn naar kantoor. Een terugkeer naar bezettingsgraden van gemiddeld 95%, zoals pre-COVID-19 gerealiseerd werd, verwachten wij niet.

Hoe kunnen gebouweigenaren omgaan met deze structureel lagere bezettingsgraad? Voor een gebouw eigenaar is het belangrijk om het gebouw zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor de gebruiker. Niet alleen huurders in een gebouw kunnen dit voor hun eigen personeel organiseren maar er is juist ook een rol voor een gebouweigenaar om hierin te faciliteren.

Denk hierbij aan gedeelde voorzieningen treffen in het gebouw zoals flexibele vergaderruimtes, een gym, horeca etc. Zo maakt een gebouweigenaar het aantrekkelijk voor de gebruiker om naar kantoor te komen omdat er gebruik gemaakt kan worden van deze faciliteiten. Zo is het kantoor niet alleen een plek om te werken en samen te komen maar kan de medewerker werk combineren met bijvoorbeeld sport. Voor de huurder is het interessant dat een gebouw gedeelde faciliteiten biedt zodat de huurder effectiever gebruik kan maken van de gehuurde vierkante meters.

Daarnaast kan flexibele parkeersoftware een oplossing bieden om effectiever gebruik te maken van de parkeerplaatsen en daarbij meer mogelijkheid tot parkeren aan te kunnen bieden aan medewerkers. Waar voorheen één iemand gebruik maakte van één parkeerplaats is het interessant om deze flexibel te kunnen gebruiken en dit inzichtelijk/toegankelijk te maken voor medewerkers, zodat de bezetting van parkeerplaatsen hoger is. Zo hoeft een lage ratio aan parkeerplaatsen niet direct nadelig te zijn.

Als gebouweigenaar kun je tot slot ook voorzieningen treffen zodat je warmte/koude en elektra niet onnodig worden gebruikt. Een voorbeeld hier van is Smart Building sensoren toepassen zodat er gerichter aan de energiebehoefte wordt voldaan. Dit geeft een gebruiker meer grip op energieverbruik en maakt het makkelijker om eigen duurzaamheidsdoelstellingen te monitoren.

Share.

Comments are closed.