Deze blog werd geschreven door Douglas van Oers, Co-Head Logistics & Industrial bij Savills in Nederland, op basis van data-analyse door Win Yan Lam, Research Consultant bij Savills.
Verplicht groene daken voor nieuwe ‘dozen’, stadslogistiek verduurzamen en bedrijventerreinen vergroenen: dit is slechts een greep uit de partijprogramma’s voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart in de logistieke hotspots. Duurzaamheid blijkt hoog op de agenda te staan: voor nagenoeg alle elf logistieke hotspots die Nederland kent, geldt dat verduurzaming van (logistieke) bedrijventerreinen is opgenomen in het verkiezingsprogramma van ten minste één van de drie grootste politieke partijen.[1] Dit blijkt uit ons nieuwste onderzoeksrapport over de logistieke vastgoedmarkt in Nederland.
Wat wil de lokale politiek?
Sommige partijen spreken vooral over verduurzaming door samenwerking met bedrijven en andere betrokkenen. Andere partijen gaan een stap verder: in Tilburg-Waalwijk wordt bijvoorbeeld gesproken over het stellen van duurzaamheidseisen bij gronduitgifte. Dit laatste past ook bij de tendens binnen de lokale politiek richting restrictiever grondbeleid voor transport en logistiek, zoals weergegeven in de onderstaande kaart.
Kaart: standpunten drie grootste gemeentepartijen over grondbeleid voor transport en logistiek in logistieke hotspots
De partijprogramma’s blijken echter veelal weinig concreet te zijn: er wordt vaak enkel gesproken over de wens om te ‘verduurzamen’ of te ‘vergroenen’. Hoe dit alles moet worden gerealiseerd, blijft doorgaans in het midden. En als er wél concrete maatregelen worden genoemd, dan blijft het meestal bij zonnepanelen en dak- en wandvergroening. De aandacht wordt zo vooral gevestigd op de E (‘Environmental’) van ESG.
Groen is niet zwart wit
Het is een goede ontwikkeling dat het verduurzamen van logistiek vastgoed wordt opgenomen in de partijprogramma’s, en dat er door de politiek wat van gevonden wordt. Ook ik zie liever niet dat er overal maar lukraak dozen worden neergezet. Maar, ik ben ook van mening dat we niet moeten doorslaan. In enkele gemeenten is het beleid wel erg zwart wit.
Enerzijds zijn we allemaal inmiddels gewend om vanuit onze luie stoel pakketjes te bestellen. Die pakketjes willen we dan ook nog eens steeds sneller in huis hebben. Het gevolg: de vraag naar logistieke ruimte is al tijden buitengewoon groot. Anderzijds zijn er ook begrijpelijke zorgen over de impact van de groei van de logistieke sector op ons landschap en ons leefklimaat. Hierin zal een balans moeten worden gevonden.
Ook schrik ik van de geluiden waarin wordt afgevraagd wat de toegevoegde waar is van Nederland als Distributieland. Wij zijn nu eenmaal een optimaal doorvoerland, gezien onze strategische locatie en de grootste haven van Europa.
Hoe dan wel?
Er zijn ook hele geslaagde voorbeelden van de landschappelijke inpassing van logistieke bedrijvigheid. Een mooi voorbeeld vind ik Tradeport Venlo. In de gebiedsontwikkeling van dit bedrijventerrein is er vanaf dag een rekening gehouden met de benodigde infrastructuur voor grootschalig logistieke ontwikkelingen, dat de routing van de vrachtwagens niet door woonwijken loopt, dat de bedrijvigheid niet voor congestie zorgt, etc.
Deze inpassing is wel makkelijker te bewerkstelligen bij ‘green fields’. Voor ‘brownfields’ ligt er een grotere uitdaging. Maar ook hier is in oplossingen te denken. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld de visuele uitstraling van bedrijventerreinen, zoals het aanleggen van bosstroken, bomenrijen, natuurvriendelijke oevers, vijvers en andere groene en blauwe structuren. Gecombineerd met recreatiemogelijkheden zoals groene verblijfsplekken en fiets- en wandelpaden, kunnen bedrijventerreinen waarde toevoegen voor omwonenden.
Zo wordt niet alleen de ruimtelijke kwaliteit voor omwonenden vergroot, maar ook voor werknemers. Uit het onderzoeksrapport What Warehouse Workers Want (2020) van Savills blijkt dat logistieke medewerkers sterk waarde hechten aan een gezonde werkomgeving. Met meer groen, blauw én biodiversiteit kan een aangename omgeving worden gecreëerd om in te verblijven. Dit alles zodat ook het veelal onderbelichte sociale aspect van duurzaamheid de aandacht krijgt die het verdient.
Verduurzaming van bedrijventerreinen gaat op korte termijn wellicht voor vertraging zorgen bij logistieke (her)ontwikkelingen, maar is wel de duurzame langetermijnoplossing. Het is dan ook een goede zaak dat het hoog op de lokale politieke agenda staat. Nee is niet altijd een optie, gezien de toenemende vraag. Hoe dan wel is een vraag die de politiek in samenspraak met ontwikkelaars, bedrijven en adviseurs kan beantwoorden. Van gebouw (her)ontwikkeling naar gebieds(her)ontwikkeling.
Meer over de laatste ontwikkelingen binnen de logistieke vastgoedsector leest u in ons onderzoeksrapport ‘Spotlight: Logistics 2022’.
Bronnen: Savills Research, Kennisportaal Klimaatadaptatie
[1] Uiteraard worden verkiezingsprogramma’s niet een-op-een overgenomen in de uiteindelijke coalitieakkoorden. Niettemin geeft deze analyse inzicht in het sentiment binnen de gemeentelijke politiek. Dit geeft een eerste duiding van wat er mogelijk komen gaat in de gemeenten.
